‘Pelléas et Mélisande’ bij Opera Vlaanderen: Overdaad aan visuele symboliek
De nieuwe productie van ‘Pelléas et Mélisande’ van Maeterlinck en Debussy bij Opera Vlaanderen riep al voordat ze in première ging vragen op. Waarom dansers in deze opera? Zou performancekunstenares Marina Abramović een passende symboliek vinden? En: volstaat een dream team om een grote voorstelling te maken? Het resultaat is gemengd: mooi en soms krachtig, maar ook koel, een beetje pretentieus en onverwacht ouderwets.
Pelléas et Mélisande is de symbolistische opera bij uitstek. De uitdaging is telkens weer om de symbolen van Maeterlinck en Debussy niet te dupliceren maar de achterliggende zin ervan te suggereren. Terughoudendheid is daarbij meestal succesvoller dan uitbeeldingszucht.
Zulke overwegingen zijn echter niet besteed aan Marina Abramović. Het symbool van de ring? Ons oog krijgt al wat rond en ringvormig is te verwerken en zoals we weten is dat zowat heel de kosmos. De verstrikkingen waarin het liefdespaar terechtkomt? Door de dansers kunstig vervlochten draden houden hen gevangen. De bodemloosheid van hun verlangen? Een spiegelende toneelvloer. De koele versteendheid van Allemonde? Reusachtige bergkristallen (de nieuwe spirituele dada van Abramović). Het hele toneel is één symbool: dat van het kijken. Want eigenlijk speelt het verhaal zich af binnenin een oogbol, die uitkijkt op de oneindigheid van de sterrenvideo van Marco Brambilla. Is dat overkill? In het begin ben je gefascineerd door de schoonheid, na drie uur wordt ze vermoeiend.
Een soortgelijk effect heeft de dans. Sidi Larbi Cherkaoui laat zijn meest gespierde mannelijke dansers opdraven. Zij torsen het gewicht van de wereld, en als getormenteerde brokken vlees vertolken zij de ondraaglijkheid van het leven. Ook hier: eerst mooi maar als ze voor de vijfde keer het voortoneel oprollen heb je het wel gezien. Het is ook een beetje ouderwets allemaal. Het geheel – decor, dans, video – was aangekondigd als ‘science-fiction’. Ja, maar wel die van vijftig jaar geleden. In onze tijd betekent de toekomst al iets anders.
In het begin ben je gefascineerd door de schoonheid, na drie uur wordt ze vermoeiend
Genuanceerde muziek
Toch zijn er in de voorstelling ook heel mooie beelden en momenten, maar die komen vooral van de personages. Er is de in-de-wereld-geworpenheid van Mélisande (Mari Eriksmoen), de hemelbestorming van Pelléas (Jacques Imbrailo) en de uit die tegenstelling ontstaande aantrekkingskracht, de breekbare onschuld van Yniold (Anat Edri). Daartegenover staat de dodelijke frustratie van het gewonde mannetjesbeest Golaud (Leigh Melrose) en de machteloze verzoeningsdrang van Arkel (Matthew Best): dat alles overstijgt de koelte van het scènebeeld.
De genuanceerde, muzikale interpretatie van dirigent Alejo Pérez, die zowel het impressionistische geflonker als de Wagneriaanse vloed vermijdt en eerder de halftinten opzoekt, is eveneens een weldoend tegengewicht tegen de overdaad aan visuele symboliek.
Nog voorstellingen in Antwerpen tot 13 februari, in Gent van 23 februari tot 4 maart.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
